کۆنڤـیرزەیشنی گەردوون لە نێوان زانست و قورئاندا

پــــــــــێشەکـــــــی 
----------------

قوڕئانی پیرۆز لەسەردەمێك دابەزی خورافیاتەکان تیایدا بڵاو دەبوویەوە ، ئەفسانەکان ئەقڵی خەڵکی دۆگماتیك کردبوو . زانستەکان زۆر سادە و مۆدێست بوون !! بۆیە ئیسلام هات بۆ ئەوەی ڕێگا ڕووناك بکاتەوە و چاکسازی لە بیر و باوەڕەکان بکات ، وە ڕاستییە زانستییەکان پێشکەش بکات کە لە دواییدا مرۆڤەکان دەیدۆزنەوە بە تێپەڕبوونی سەدەکان .
- وە لەم وتارەشدا بەهــــێزترین ئیعجازی گەردوونی لە قورئانی پیرۆز دەخەمە ڕوو . 
سەرەتا دەبێ بزانین گەردوون پێکهاتووە لە :

73% ی وزەی تاریك dark energy

وە 23% ی لە ماددەی تاریك dark matter

وە 4% ی لە ماددەی ئاسایی matter

وە چوار جۆر هێزی سەرەکی کار لەم پێکهاتانەی سەرەوە دەکەن لە گەردووندا :

١- هێزی کارلێکی بەهێز strong nuclear

٢- هێزی کارلێکی لاواز weak nuclear

٣- هێزی کارۆموگناتیسی electromagnetic

٤- هێزی کێش gravitational

لە دوای تەقینەوە مەزنەکەی گەردوون یەکسەر ئینفڵەیشن و هەڵئاوسانێکی یەکجار خێرای بەخۆوە بینی بە سپەیستایم وردە وردە پلەی گەرمیەکەی دابەزی بە پێچەوانە هاوڕێژەبوون لەگەڵ ئێکسپانشن : Expansion ، زانای فیزیا ستیفن هاوکینگ دەڵیت (( پاش 1 چركە لە تەقينەوە مەزنەكە پلەى گەرمى بەتێكڕايی 10,000,000,000 پلە دابەزى، واتە نزيكەى هەزار جار لەپلەى گەرمى چەقی خۆر، و ئەم پلە گەرميانە بەم نرخە بەرزانە تەنها لەتەقينەوەكانى بۆمبە هايدرۆجينيەكاندا هەن ، و لەم كاتەدا گەردوون بەزۆرى فۆتۆن و ئەلەکترۆن و نيوترۆنەكان لەخۆدەگرێت ئەوانیش ئەو تەنۆلكە زۆربچوكانەن كەتەنها بەهێزى لاوازو كێشكردن و هەروەها بەدژەكانيان و هەندێك لە نيوترۆن و پرۆتۆن كاريگەردەبن ))
هەتا ئەم کاتە هیچ (ئەستێرە و گەلاکسیەك) لە گەردووندا بونیان نیە ! وە گەردوون بە تەپ و تۆزێکی گازی گەرم پڕکرابوویەوە ریڤلۆڤ دەبوو کە ئێستا نوێترین ناولێنان بۆ ئەم تەپ و تۆزە بریتییە لە (دوکەڵی گەردوونی : الدخان الكوني : Smoke) . بەڵام لە نوێترین توێژینەوەکانی بواری گەردوونناسیدا شتێکی یەکجار سەیر باسی لێوە دەکرێ لە ناوەندە زانستیەکاندا ئەویش بریتییە لە : 
))  قسەکردن یان کۆنڤێرزەیشنی گەردوون دوای تەقینەوە مەزنەکە!! ))  
ئەم هەواڵەش بەناوبانگترین پێگەی جیهانیی لە بواری بۆشایی) www.space.com)بڵاوی كردووەتەوە و خاوەنی ئەم دۆزینەوەیەش یەكێكە لە زانایانی بۆشایی كە ناسراوە بە پرۆفیسۆر (مارك ویتڵ) لە زانكۆی ڤـێرجیـنیا ، لەم هەواڵە زانستییەدا كە چەندین گۆڤاری پسپۆڕی تایبەتمەند و پێگەی زانستی لەسەر زمانی نووسەری وتارەكە بڵاویان كردووەتەوە، دەقاودەق ئەمەی خوارەوە هاتووە :

((The universe expanded rapidly after the Big Bang, during a period called inflation. Later, it continued to expand at a slower rate as it cooled enough for gas to condense and form stars. All this time, density variations contributed characteristics to the sound that Whittle's team has determined))

واتە :
( ڕاستەوخۆ دوای تەقینەوە مەزنەكە گەردوون بە خێرایی فراوان بووە لەو ماوەیەدا كە پێی دەوترێت‌ : هەڵاوسان : ئینفڵەیشن . دوای ئەوە گەردوون بە شێوەیەكی خاوتر بڵاوبووەتەوە ، كە ئەمەش بووە بەهۆی ساردبوونەوەی گازەكە ‌و چڕبوونه‌وه‌ی ‌و پێكهاتنی ئەستێرەكان . هەموو ئەم ماوەیە گۆڕانكارییەكانی چڕی بەشدارییان لە پێكهێنانی تایبەتمەندییەكانی ئەو ((دەنگە)) دا كرد كە لە لایەن تیمی ویتڵ Whittle ەوە دەستنیشانكراوە )
وە زانایان دەڵێن ئەم دەنگە نزیکەی یەك ملیۆن ساڵی خەیاندووە کە لەم قۆناغەیدا گەردوون وردە وردە گازە یەکجار گەرمەکانی سارد دەبوویەوە و ئەستێرە سەرەتاییەکان دەستیان دەکرد بە دروست بوون لەم گازانە . توانراویشە چۆنێتییەكانی ئەم دەنگە دەستنیشان بكرێت و دەركەوتووە كە دەنگێكی هێدی بووە low sound . ئنجا دوای ئەوە ئەستێرەكان دەستیان بە پێكهاتن كردووە.
وە سەرەڕای ئەمەش لە وتارێكدا بە ناوی (گەردوونی سەرەتا قسە دەکات) لەبارەی دۆزینەوەیەكی نوێی زانای گەردوونناس پرۆفیسۆر "مارك ویتـڵا " لە زانكۆی ڤـێرجـینیا . ئەم زانایە دۆزەرەوەی دەنگە گەردوونییەكەیە و باسی لەو شەپۆلە دەنگییانە كردووە لەو کاتەی ‌ گەردوون تەمەنی 000380 ساڵ بووە دەری كردووە و ئەم دەنگەش لە ئەنجامی بڵاو بوونەوە و فراوانبوونی گەردوون بووە درێژەی كێشاوە هەتا گەردوون تەمەنی گەیشتووەتە 1,000,000 یەك ملیۆن ساڵ . دوای ئەوە ئەستێرەكان دەستیان بە دروست بوون كردووە . 
هەروەها دەتوانن لەم سایتانە بخوێننەوە :
http://www.washington.edu/news/2013/04/04/listening-to-the-big-bang-in-high-fidelity-audio/

http://scienceblogs.com/startswithabang/2009/09/02/listening-to-the-big-bang/
بێگومان ئەم هەواڵە زانستییەش بۆ یەكەم جار جێی سەرسووڕمانە ! چونكە ئایا گەردوون قوڕگ و زمانی هەیە تاكو دەنگیان پێ‌ دەربكات؟؟ 
بەڵام ئەم دۆزینەوانە بۆ ئێمەی موسڵمان زۆر کۆنە و 1400 ساڵ پێش ئێستا پیاوێکی نەخوێندەوار لە بیابانێکی عەرەبی ئەم هەواڵەی پێ ڕاگەیاندووین ، كاتێك‌ كە دەگەڕێینەوە خزمەت قورئانی پیرۆز هەر وەکو لە دۆزینەوە و داهێنانەکانی تری زانایاندا ئاماژەی بۆ کردبوو و بە شێوەیەکی زۆر زانستی ، بەهەمان شێوە ئێستاش دەبینین بە ڕاشكاوی قسەی لەسەر دۆزینەیەكی لەم جۆرە كردووە .
ئەم ئایەتە پیرۆزە باسی سەرەتاکانی بەدیهاتنی گەردوون دەکات كە دەفەرموێت‌ :
) ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَــــــالَتَا أَتَيْنَا طَــــــائِعِينَ ) - [ فصلت: 11 ]
واتە : (( دواتر پەروەردگار ڕووی کردە ئاسمان لە کاتێکدا دوکەڵ بوو، بە ئاسمان و زەوی گوت : بە ویستی خۆتان بێ یان بە ناچاری بێت وەرنە ژێر فەرمانی من ، وتیان هاتینە ژێر فەرمانی تۆ ))
تەفسیری : "مختصر تفسیر القرآن"
بەڕاستی لەم ئایەتە پیرۆزەدا کۆمەڵێك ئیعجازی زانستی یەکجار مەزن و گەورە دەبینرێت کە هیچ زانا و زانستێك نەك پێش 1400 ساڵ بەڵکو 100 ساڵ پێش ئێستا نەیزانیوە ! هەتا هەندێك ئیعجاز لەم ئایەتە هەیە کە تەنانەت 4 ساڵ پێش ئێستا نەزانراو بووە !!
یەکەم شت قوڕئانی پیرۆز لەم ئایەتە پیرۆزەدا سوکسێشن و ڕێزبەندی بەدواییەکداهاتنی قۆناغـەکانی دروست بوونی گەردوون بە شێوەیەکی زۆر تەواو و زانستی باس دەکات . خوای گەورە پێش ئەوەی باسی دوکەڵی گەردوونی بکات Smoke باسی ئاسمان دەکات واتە ئاسمانی دروست کردبوو بە شێوەیەکی سەرەتایی ئەوجا ئەم دووکەڵە هاتە بوون ، دووەم شت پێمان دەڵێ ئاسمان پێشی زەوی دروست کراوە ، سێـیەم شت ئەم دوکەڵە گەرمە شەپۆڵی دەنگی دەرکردووە واتە قسەی کردووە لەگەڵ دیزاینەرەکەی کە خودایە . ئیمامی قورتوبی – ڕەحمەتی خوای لـێ‌ بێت – لە تەفسیری ئەم ئایەتەدا : (قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ) دەفەرموێت ‌:
)  زۆربەی زانایان وتوویانە : خوای گەورە (گوف

تاری) لە زەوی و ئاسمانەكاندا دروستكردووە و، ئەوانیش بەو شێوەیەی كە خوای گەورە ویستوویەتی دواون و قسەیان كردووە )

-----------------------------------------------------------------

کۆتایی
-------
بەڕاستی دەبێ دڵەکانمان ڕابچلەکێت کاتێك دەبیـنین کەسێكی بێ دین بێ ئەوەی هیچ بنەمایەکی زانستی بزانێت و ناشارەزایە لە ئیسلام و قوڕئان وە دوورە لە هەموو بنەمانیەکی ئەخلاقی و مرۆیی بە قەڵەمێکی ژەهراوی و عەقڵـێکی ژەنگاوی هەر بە سوکی و ئاسانی دەڵێ قورئان وتەی محمدە !!! 
والله ثم والله ثم والله ئەوە من سوێندم خوارد ڕۆژێك دێت ئایەتە زانستیەکانی قوڕئانی پیرۆز لە هەموو زانکۆکانی جیهاندا بە زمانە جیاوازەکان دەخوێندرێت وەکو یەکێك لە سۆرسە زانستیەکان . ئایەتەکانی قورئان دەلکێـندرێت بە کتابە زانستیەکانی فیزیك و کیمیا و ئیمبریۆلۆجیا و کۆزمۆلۆجیا و جیۆلۆجیا و بایۆلۆجیا و ....هتد . 
پەلەتان نەبێت، خوای گەورە خۆی سوێندی خواردووە کە ڕۆژێك دێت هەموو مرۆڤایەتی لەم قوڕئانە تێدەگات و شکۆمەندی ئەم کتابە (ئایینی و زانستییە) دەردەکەوێت وەکو خۆر بە ئاسمانەوە پـڕیشکی زانستی دەنێرێ بۆ هەموو ناوەندە زانستیەکان و دەماغ و دڵەکان ڕۆشن دەکاتەوە { إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ (87) وَلَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِينٍ (88) } - [ سورة ص ] 
واتە : بەڕاستی ئەم قوڕئانە بیرخەرەوەی هەموو جیهانەکانە ، وە دوای ماوەیەك یان چەند سەدەیەك هەموو جیهان لە ڕاستی ئەم قوڕئانە تێدەگەن .

(تەکنیکی نانۆ) وا بەڕێوەیە بۆ ناوەندە زانستی و ئەلەکترۆنیەکان کە بە نێگەتیڤ بلیۆن یەکەی داید چووەتە قوڵایی میتیریالەکان ، دڵنیام لەوکاتەی تەکنیکی نانۆ لە جیهانی واتایی دێتە جیهانی جەستەیی، قـوڕئانی پیرۆز کۆمەڵێك نهێنی پەنهانی ئەم جیهانەمان پێ دەڵێت کە هەتا ئێستا هیچ موفەسیر و هەتا هیچ شەرەزایەكی ئیعجازی زانستیش پێی نەگەیشتووە ...!!
دڵنیابن 100% چەند ساڵێکی تر قوڕئان دەچێـتە سەر تــرۆپی زانست و وەکو گەورەترین و سەرسوڕهێنەرترین کتاب لە جیـهاندا پێناس دەکرێت . وە ئاینی ئیسلام حوکمی هەموو جیهان دەکات و شۆمەندی بۆ موسڵمانان دەگەڕێتەوە و مرۆڤایەتی دەحەسێتەوە لەژێر سایەی حوکمی میانڕەوی ئیسلام .
------------------------------------------
زۆر سوپاس بۆتۆی خوێنەر ، تکایە بڵاوی بکەوە با هەموو دونیا بزانێ ئێمە خاوەنی قوڕئانێکین هەتا خۆر ڕوناکی بێنێ شکۆمەندی قوڕئان دەمینێ .