بسـم الله الرحمن الرحـيم
[ سَنُرِيهِمْ آَيَاتِنَا فِي الْآَفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ
حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ
بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ] - سورة فصلت : ٥٣
صدق الله العظيم
پێشەکی نووسەر
---------------------
بەدرێژایی
مێژوو بێ بڕوا و کافران هەوڵیانداوە گومان بخەنە دڵی ئاییندارەکان و دژایەتی
پێغەمبەران و موسڵمانانییان کردووە و کتابە ئاسمانیەکانییان بە ئەفسانەی
پێشینان ناودەبرد ( قالوا أساطیر الأولین
) بەڵام لەدوای سەدەی نۆزدەهەم زانست هاتە ناو هەموو کایەکانی ژیان و زانایان لە وردەکاری یەکەی پێکهاتەی بوونیان دەکۆڵیەوە کە بۆیان
دەرکەوت شتەکان هەروا سادە و ساکار نین ، بەڵکو کۆمپلێکسیتی و ئاڵۆزییەکی یەکجار
ڕێك و ورد خۆی حەشارداوە لەپشت ئەو جیهانەی کە بەچاوی ئاسایی دەبینرێت ، زانایان
بۆیان ڕوونکردینەوە ئەم گەردوونە سەرەتایەکی هەیە و دەبێ کۆتایەکیشی هەبێ ، هەر
بۆیە هەموو قەلەم بەدەست و ڕەخنەگرە ئایینیەکان هەوڵ و کۆشـش و ماندوو بوونی
هەزاران ساڵیان بەفیـڕۆچوو کە بانگەشەی ئەوەیان دەکرد ( هیچ خودایەك بوونی نیە و
گەردوونیش ئەزەلییە ) .
وە
لەمیانەی ئەم توێژینەوەیەم کە لەشێوەی کتابێك دەیخەمە بەردەست ؛ بەشێوەیەکی زانستی
ڕوونیدەکەمەوە کە دەبێ ( خودا ) بوونی هەبێ و هەبووە واتە ئەزەلیەت و ئیتیرنالی
خودا دەسەلمێنم ، وە ( قوڕئانی پیرۆز ) یش فەرموودەی خودای دیزاینەری گەردوونە .
بە پێـی
تیۆری بیگ بانگ نزیکەی13.8,000,000,000
سیانــزە پۆینت هەشت بلیۆن ساڵ لەمەوبەر وزە و کات و ڕووبەر و ماددە هاتنە
بوون بەهۆی گەورەترین تەقینەوە واتە بیگ بانگ : Big Bang
کەئەمەش گەردوونی بەرهەمهێنا و لە توێـی نەبوونەوە هێنایە توێــی بوون .
توێـی
نەبوون = هیچ : لاشیء : thing- No
خاڵی
دەستپێکی ئەم تەقینەوەیە سفر و هیچـە ؛ واتە بە یەك لەسەر بیلیۆن توان سێی چرکەیەك
گەردوون لە توێی نەبوونەوە هاتە توێـی بوون ، شوێنکارەی ئەم تەقینەوە مەزنە یان
بیگ بانگە تاکو ئەمرۆشی لەگەڵدا بێت کۆنتـێنانـت
و بەردەوامە کە سنوورەکانی گەردوونمان لێ دوور دەخاتەوە بە ناوەندە خێرایی 70km/s .
کارزان
زانست خواز
5 / 1 / 2015
پێشەکی دووەم
-----------------------
ئاشکرایە کێشمە کێشمی حەق و باطل هەر لەگەڵ
سەرهەڵدانی ژیریدا لەسەر زەوی دەستی پێکردووە و هەر بەردەوامیش دەبێت تاکو زەوی و
ئەوانەی لەسەریشین دەپێچرێتەوە ، سەیر لەوەدایە زۆرکات چەکی زانست و توێژینەوەکان
لە سەنگەری دژدا بووە و بەڵام بە هیچ کڵۆنجێك نەك دژایەتی بەڵکو پشتڕاستی
ڕاستیەکانی بەرەی حـەقی کردووە ، هەروەك پەروەردگار بەڵێنی داوە کە هیچ کات ڕێگە
نادات بەڵگەی کافران بەسەرئیمانداراندا زاڵ بێت [ وَلَنْ
يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً ] سورة النساء : الآية 141
واتە : (( دیارە کە خواش هەرگیز ڕێ نادات بێ باوەڕان دژی موسڵمانان بن و زاڵ بن
بەسەریاندا )) ، بەڵام ئەگەر ڕوویدا ئەوە نیشانەی ئیمان لاوازی ئێمەیە ، هەوڵی ئەم
بـرایەمان کــاکە کارزان بەنرخە و لەگەڵ هەندێ تێبینیمان لەسەری وە شتێك بۆ سەر
خەرمانی نووسینە ئیسلامیەکان لەو بوارەدا ، بەهیوای ئەوەی لێکۆڵینەوەی پسپۆڕانەتر
لەو بوارەدا ئەنجام بدرێت و هەر خۆشی پێشەنگ بێت لە دۆزینەوەکاندا .
و جزاکم الله خیرا
د. عبدالواحید محمد صالح -
پسپۆڕی نەشتەرگەری گشتی ، مامۆستا لە زانکۆی سلێمانی
15 / 1 /
2015
بەشی یەکەم
--------------------
- تــــــــــێڕوانــین
بۆ گەردوون :
بە
درێژایی میژوو مرۆڤایەتی هەوڵی داوە وەڵامی چەند پرسیارێك بداتەوە کە پرسیارەکانیش
خۆیان لەم تەوەرانە دەبیننەوە :
- یەکەم
: ئایا گەردوون دیزاین کراوە ؟
- دووەم
: ئایا دەسەڵاتێك یان هێزیك هەیە لە دەرەوەی ئەم گەردوونە کە هاوسەنگی گەردوون
رێکبخات ؟
- سێیەم
: چۆن ژیان هاتە بوون لەسەر زەوی ؟ یان یەکەم خانەی زیندوو لە کوێ هات ؟
بۆ
وەڵامی ئەم پرسیارانەش هەموو مرۆڤایەتی دابەش بووەتە سەر دوو گروپ : - یەکەم : گەردوون بە زیندوو و نازیندووەوە هەر هەمووی
دیزاین نـــەکراوە و بەرهەمی گراڤیتەیشنە (گروپی ئیلحاد) .
- دووەم
: گەردوون بە زیندوو و نازیندووەوە دیزاین کــراوە و بەرهەمی دیزاینەرێکی کارامە و
بەدیهێنەرە (گروپی باوەڕدار بە خودا) .
((
بەدیهێنەر - الخالق : واتە هێزێك بتوانێ ماددە لە توێـی نەبوونەوە بهێنێتە توێـی
بوون )) گرووپی یەکەم پشت بە کۆمەڵێك بەڵگە و داتا دەبەستن بۆ پشتراستکردنەوەی ئەو
مۆدێلەی تێروانین بۆ گەردوون بە ڕای خۆیان دەتوانن گەردوون سۆڵیوشن بکەن بە زانست و
لۆجیك و وەڵامی پرسیارەکان بدەنەوە بێ ئەوەی پێویستی بە دیزاینەرێك هەبێ لە
دەرەوەی ئەم گەردوونە ( دیزاینەر ) .
وە
لەبەرامبەریشدا گرووپی دووەم بە بەڵگەی ئەقڵی و لۆجیکی و بە داتای زانستی
دەیسەلمێنن کە هەموو گەردوون ناتوانترێ سۆڵیوشن بکرێت بێ ئەوەی شوێنکاری دیزاینەری
تێدا بێتە بوون لە یەکەی کاتدا .
بەڵام
ئەوەی شایەنی تاوتوێ کردن و هەڵوەستەیە بریتیە لەوەی کە ئایا زانستی بنەڕەتی و ڕاستەقینە
و لۆجیك لێکەوتەی کام گروپیان دەبێت و کامەیان دەخاتە تیوبی هەڵە و کامەیان دەخاتە
تیوبی ڕاست ؟؟
لە
میانەی ئەم توێژینەوە زانستیەمدا بۆتۆی خوێنەر ڕووندەکەمەوە کە ڕاستی لای کامیانە
بە بەڵگەی زانستی و لۆجیکی بۆ ئەوەی چیتر خەڵكان بە تایبەتی گەنجانی نیشتیمانەکەم
چەواشە نەکرێن و ڕووبـەری بیر و ژیریان بە ئەفسانە و ئەجێندای ئێکسپایەر داگیر
نەکرێت .
بەشی دووەم
------------------
- نەگۆڕە گەردوونیەکان :
لەم 40 ساڵەی ڕابردوو زانایانی فیزیك و فەلەکی بە هۆی پێشکەوتنی
تیکنۆلۆژیا و ئامێرە مايكرەوی و نانەویەکان توانینان زۆر نهێنی "بڕیی ژمارەیی"
شاراوە لە گەردووندا ئاشکرا بکەن و کۆمەڵێك
ژمارەی نەگۆڕیان دۆزیەوە کە لە گەردووندا بونیان هەیە وە ئەم نەگۆرە فیزیاییانە
حوکمی گەردوون دەکەن و بەڕێوەی دەبەن کە پێشتر نەزانراو بوون ، وە ئەمانەش بەشێکن
لە نەگۆڕە فیزیاییەکانی گەردوون
Universal physic - constants :
- 1 نەگۆڕی کیش : N (M / kg)^2
6.67428 x 10^-11
2 - نەگۆڕی بلانك : 6.628068 x 10^-34 M^2 kg
/ s
- 3 نەگۆڕی گازی : R = 8.314472(15) J/M/KG
4
- نەگۆڕی فاڕادای : F = 9.6485309
X 10^4 C Mol-1
5
- بارستایی ئەلەکتڕۆن : m =
9.1096 x 10^-31 kg
6
- بارستایی پرۆتۆن : m =
1.6726 x 10^-27 kg
7
- بارستایی نيوتون : m =
1.6726 x 10^-27 kg
8
- خێرایی ڕوناکی : 299792.458 m/s
9
- نەگۆڕی لۆسکمیدت : N (L) =
2.686774(47) X 10^25 M3
10 - بارگەی ئەلەکتڕۆن : E = 1.60217646 X 10^-19 C
11
- نەگۆڕی ئاڤۆگاردۆ : N =
6.02214179 (30) X 10^23 Mol-1
12
- نەگۆڕی بۆلتزمين : K =
1.3806503 X 10^-23 M2 KG S-2 K-1
13
- نەگۆڕی پای : 3.141592653589793283462 = π
14
- بارگەی پڕۆتۆن : CP = 1.6022
X 10^-19 C
15
- نەگۆڕی کۆڵۆم : 8990000000 N.m^2 / C^2
16
- نەگۆڕی لۆگاریتم : 2.718281828 e-1
17
- نەگۆڕی نەگەیاندن : 8.854187817
X 10^-12 C2 / (N.m2)
18
- نەگۆڕی تاودانی سەربەست : 9.80665 m / s2
19
- نەگۆڕی کێش و کارۆموگناتیس : 1 : 1 X
10^40
20
- نەگۆڕی ڕێژەی ئەلەکترۆن بۆ پڕۆتۆن : 1 : 1 X 10^37
ئەم
هەموو ژمارە نەگۆڕانە کە دۆزرانەوە و هەژمارکران ئەوەمان پێ دەڵێت کە گەردوون بەدیهێنراوە
لەسەر چەند ژمارەیەکی ((یەکجار هەستیار و ورد و ڕێك و تەواو و نەگۆڕ )) لە ئاستێکی
بەرزی پرۆدێنس و
ریکخستندا ، کە ئەگەر هاتوو یەك ڕەنووس لەم ژمارانە بگۆڕین بە نێگەتیڤ یان پۆزەتیڤ
ئەوە ڕووناکی لەم گەردوونە نابینرێت بەڵــکو هەر "ژیان" نەدەبوو !!
وە
هاوسەنگی لە نێوان ئەم ژمارانە ڕاگیراوە بە شێوەیەکی زۆر زۆر سەرسوڕهێن کە بە
ڕێژەی کەمتر لە 1% قەبوڵی گۆڕانکاری ناکات کەواتە ئەمە
پرسیارەکەیە : کێ بلیۆنەها ساڵە هاوسەنگی ئەم هێز و بڕانەی ڕاگرتووە لە گەردووندا
و نایەڵێ لاسەنگ ببن ؟؟
زانای
فەلەکی ( بیڕنار کار ) دەڵێت : بەلایەنی کەم و سادەترین لێکدانەوە بۆ ئەم بـڕە
نەگۆڕانەی گەردوون سەلماندنی بوونی دیزاینەرێکی زیرەکە ئەویش خودایە God . هەروەها دەڵێت شتێکمان هەیە لە فیزیکدا
پێی دەڵێن : complexity pyramid واتە قوچەکی ئاڵۆز کە خۆی دەنوێنێ لە
پەیکەری جیاواز لە گەردووندا کە لە بنکەی ئەم قوچەکەدا کوارگەکان هەن وە
بەرزدەبێتەوە بۆ گەردیلەکان و لەویشەوە بۆ گەردەکان و بۆ سەرووتر خانەکان و
لەدواییش دامەزراوەکان یان پەیکەرەکان کە ئەمەش لە کۆتاییدا دەمانگەیەنێتە دەماغی
هوشیار . کە زانا برنار دەڵیت ئەستەمە ئەم هەرەمە بوونی هەبێ ئەگەر رێکخستنی
دەرەکی لە سیفاتەکان بوونیان نەبێت .
- زانا
ئەنتۆنی فلۆو لەدوای ئەوە بڕوای بە خودا هێنا کتابێکی نووسی بەناوی [ خودایەك
بوونی هەیە ] کە تیایدا دەڵێت :
{{ دەڵێن دانپێنان و ئیعتیراف سودی دەروونی هەیە بۆ مرۆڤ ، وە منیش دان
بەوە دەنێم کە تیۆری بیگ بانگ شتێکی زۆر نەخوازراوە لەلایەن مولحیدەکان ، چونکە
زانست تیۆرێکی سەلماند کە هەموو کتابە ئایینیەکان پاڵپشتییان دەکردەوە کە "
گەردوون سەرەتایەکی هەیە " }}
هەروەها
زانایەکی تر دەڵێت :
ئەگەر
بگەرێینەوە بۆ "یەك چرکە" دوای ڕوودانی بیگ بانگ ئەوە لەو کاتە (تێکڕای
فراوانبوون) و (دینسیتی بارستە D=m/V ) بە شێوەیەکی زۆر زۆر
یەکسان و گونجاو ڕێکخرابوون کە بۆ ئەوەی ڕیگا بدەن گەردوون بەم ڕۆژەی ئەمرۆ بگات کە
ڕادەی پەیوەندی نێوان ئەم دوو بڕە لە باری جیاوازی خێرایی یان هێواشی ئێکسپانشنی گەردوون
دەکاتە
1 ) دابەشی1000000000000000 ) کە ئەم هاوسەنگیە بەرزە لەم
کاتە هەستیارە بەیەك چرکە دوای تەقینەوەی گەردوون پێمان دەڵێن داڕشتنی گەردوون
دوورە لە هەرەمەکی و ناڕێکی بەم رێژە
جیاوازی هەبوایە ئەوا گەردوون زیاد لە پێویست خێرا فراوان دەبوو لە یەکەی کاتدا کە
وایدەکرد هەرەس بێنێ و بەناوەکی خۆی لەناو ببات و ئێمەش ئێستا بە زیندووی
نەدەبووین !!
- گەورە
زانای فیزیا "مارتن ریس" خاوەنی کتابی بەناوبانگ ((تەنها شەش ژمارە : Just six numbers)) هەر لەم کتابە دەڵێت :
]]
These six numbers constitute a ‘recipe’ for a
universe. Moreover, the outcome is sensitive to their values: if any one of
them were to be ‘untuned’, there would be no stars and no life. Is this tuning
just a brute fact, a coincidence? Or is it the providence of a benign Creator? [[
واته :
(( ئەم شەش ژمارەیە وەسفێکی تەواوی گەردوون دەکات ، سەرباری ئەمەش دەرەنجامەکانی
زۆر هەستیارن بۆ بەهاکانیان ، بەو مانایەی کە یەك لەم بەهایانە بچوکترین گۆڕانکاری
یان ناڕێکی (untuned)
بەسەر بێت ئەوا ئێستا هیچ ئەستێرەیەك نەدەبوو ئەوکات ژیانییش نەدەبوو ، ئایا ئەم ڕێکی و تەواویە لە گەردووندا
بەرهەمی صودفەیە coincidence)) ؟ یان بەرهەمی بەدیهێنرەێکی بەسۆز و میهرەبانی کارامەیە ؟ ))
- زانا
ئالان سانداج ( خاوەن خەڵاتی کراوفۆرد لە زانستی فەلەكناسی ) دەڵێت :
{{ I find it quite improbable that such order came out of chaos.
There has to be some organizing principle. God to me is a mystery but is the
explanation for the miracle of existence, why there is something instead of
nothing }}
واتە : {{
من وایدەبینم هاتنە بوونی گەردوون دوورە لە لاسەنگی و فەوزا بەڵکو پێویستە هەندێ
بنەما هەبێ کە "خودا" ڕیکی خستبێ وەئەمەش مەتەڵێکە بەڵام ئەمە باشترین
ڕاڤەیە بۆ موعجیزەی هاتنە بوون ، بۆچی لێرەدا شتمان هەیە لەبری بێ شتی؟ }}
- هەروەها
گەورە زانای فیزیایی بەناوبانگ Leonard
susskind کە خاوەن تیۆری (superstring theory) و
لەهەمان کاتدا مولحیدە دەڵێت :
{{ ڕێکخستنە
رێکەکان Fine-tuning ، ڕێکیەکەی چەندە ؟
زۆربەیان
لەو شتانەن کە به 1% هەژمار دەکرێن . واتە بە دەستەواژەیەکی تر
ئەگەر شتەکان لە گەردووندا بە پێوانەی لە سەدا یەك گۆرانکاریان بەسەرهات بە ناڕێك و هەڵە لەقەڵەم
دەدرێن ، وە لەلایەکی ترەوە نەگۆڕی گەردوونی بە شێكە لە دە بەش بەرز کرابێتەوە بۆ
هێزی توان 120 کە هیچ کەس گومان نابات ئەمە بە صودفە بێت
!! ئەمە بیرکردنەوەیەکی ژیرانە نیە کە ئێمە بڵێین شتێك رێکخرابێت و دیزاین کرابێ
لە بەشێك بۆ توان 120 بە ئێکسیدەنت : صدفە !! ئەمە باشترین
نموونەیە لەسەر "رێکخستنە ڕێکەکان" Fine-tuning ، لە مێژووی گەردوونناسیدا
هیچ هێزێك بەم ڕێکی و تەواویە نەدۆزرابوویەوە ، زانایانی فیزیا لەوە دەترسن کە
ئایین و فیزیا ئاوێتەی یەکتر ببێت!! چونکە ئەوکات ڕاستی ئایینەکان بۆ خەڵك دەردەکەوێت
}}
ئێستاش
با بــــزانین [ Fine-tuning
] چیە کە زانا لیونارد ســـوسکایند ئامــــاژەی پێدا ؟
[ فاین
تونینگ ] یان رێکخستنە ڕێکەکان بریتیە لە بوونی هێزێك دژی هێزی کیش لە گەردووندا وە ئەم دوو هێزە شتێك بەرهەم دێنن
پێی دەگوترێت Cosmological
constant واتە نەگۆری گەردوونی کە یەکسانە بە :
1 / 1000,000,000,000,000,000,000,
000,000,000,000,000,000,000,000,0
00,000,000,000,000,000,000,000,00
0,000,000,000,000,000,000,000,000,
000,000,000,000,000,000,000,000.0
ئەم ڕێکخستنە ڕێکە بەم بڕە یەکجار ورد و هەستیارە
زانایانی توشی شۆك کردووە !! چونکە لە مێژوودا ژمارەیەکی یەکجار ورد و ڕێك بەم
شیوەیە هەژمار نەکرابوو لە جیهانی فیزیا و فەلەکناسیدا ، بۆیە سەرانی ئیلحادی
هێنایە دەنگ و لە ڕەهەندی جۆراوجۆرەوە هەوڵیاندا بە درۆی بخەنەوە هەتاکو [ ریتشارد
داوکینز] سەرەتا وتی : ئەم Fine-tuning فێڵێکە لە زانستی فیزیا کراوە !! بەڵام
دوایی کە بوویە شتێکی ڕاستی و لە ناوەندە زانستییەکان بە کۆی دەنگی زانایان پەسەند
کراو هەتا زانا مولحیدەکانیش بڕەکەیان پەسەند کرد دۆکێنـز ڕای خۆی گۆری و وتی :
ئەگەر Fine-tuning ڕاست
بێ ئەوا بەس دوو لێکدانەوە
هەیە بۆ ئەم گەردوونە :
- یەکەم
: بوونی دیزاینەرێکی زیرەك کە خودایە .
- دووەم
: بیرۆکەی "فرە گەردوونی" .
کەواتە
با ئێستاش بێین بزانین کامە لەم دوو لێکدانەوە و تەفسیرە ڕاستە ؟
- بیرۆکەی
فرەگەردوونی multiverse لە دوای دۆزینەوەی
Fine-tuning سەری هەڵدا بۆ ئەوەی بتوانن خۆیان رزگار بکەن لەو تەنگژە زانستی و
فەلسەفیەی کە ڕووبەڕوی بەرەی
ئیلحاد بوویەوە لە ناوەندە زانستییەکان !! ئەم بیرۆکەیە دەڵێت :
وا
گومان دەبەین کە ترلیۆن ترلیۆن ترلیۆن .... گەردوونی ترمان هەبێ بۆ ئەوەی ئەم
گەردوونەی ئێمە لە نێوانیان بە ئێکسیدەنت : چانس "صودفە" دروست بوبێت !! واتە 10 توان 500 گەردوون هەبێ بەلایەنی کەم ئینجا دەرفەت
دەرەخسێ بۆ هاتنە بوونی ئەم گەردوونه بە صودفە !!
زانست
هەڵوێستی چیە ؟؟
دووبارە
گەورە زانای فيزيا [ لیونارد سوسکایند ] دەڵیت :
{{ بوونی
گەردوونی تر لە پاڵ ئەم گەردوونەی ئێمەوە لە ڕووی زانستی و لۆجیکیەوە مەحاڵە و بە
دووری دەزانم !! وە هۆکارەکەشی بۆ ئەوە دەگێڕێتەوە کە شتێك هەیە پێی دەوترێت
"ئاسۆی تەنۆلکە" the particle horizon کە ئەمە دوورترین مەودایە لەم تەنۆلکانەوە
زانیاری هەڵدەگرن کە دەگەنە کەسی بینەر ئەوکات تەمەنی گەردوون تەواو بووە لە
ملیاران ساڵی ڕووناکیەوە، وە هەر گەردوونێکی تر بەدڵنیاییەوە بە دەرە لە ئاسۆی ڕوودان
(أفق الحدث) وە بەم پێیە بیرۆکەی فرە گەردوونی مەحاڵە هەستی پێ بکرێت یان بوونی هەڵبسەنگێندرێت
چونکە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی زانستی تیۆری چونکە سێ گۆشەی زانستی بریتییە لە (بینیـین
و هەڵسەنگاندن و تاقیکردنەوەی پڕاکتیکی) کە دەگۆڕێت بۆ بیردۆز و دەرناچێ لــەم بـــــازنەیە
}}
هەر
بۆیەش زانای گەردونناس جۆرج الیس cosmologist George Ellis دەڵێت : [[ بیرۆکەی فرەگەردوونی
بەهیچ شێوەیەك زانست نیە و ناچیتە بازنەی زانستەوە بەڵکو بەس لە بازنەی فەلسەفە و
خەیاڵدایە ]]
هەروەکو
چۆن ئەرستۆ لە کۆندا وتوویەتی ئەوەی نکۆڵی لە مێتافیزیکا بکات فەلسەفەی مێتافیزیکی
لێدەدات .
بەهەمان
شێوە گەورە زانای فیزیای تیۆری "ستیفن هاوکینگ" (مولحید) لە کتابە
بەناوبانگەکەی "
grand design :
دیزاینی مەزن" دەڵێت : {{ بیرۆکەی فرە گەردوونی زۆر بێزارکەر و ناڕێکە ، وە
هەروەها کرداری بەرهەمێنانی فرەگەردوونی توشی شۆکمان دەکات وە پێویستی بە یاسای
تایبەت بە خۆی هەیە لەگەڵ نەگۆرە فیزیاییەکان ، کە لە ئەنجامدا دەمانگەیەنێتە ملیۆنەها
دەرەنجامی فەلەکی جياواز کە ناتوانرێ لێکدانەوەی ڕاست هەڵببژێردرێت }}
کەواتە
بیرۆکەی فرە گەردوونی نــەبووە جێگرەوەی Fine-tuning بەڵکو کۆمەڵێك پرسیار و ئاستەنگی تری بەرهەمهێنا لەگەڵ کۆمەڵێك
فەلسەفەی خەیاڵاوی و دوور لە بنەمای زانستی .
هەروەها
زانای فیزیای فەلەکی
مارتن ڕیس لە کتابە بەناوبانگەکەی ( Just Six Numbers ) زۆر بەزانستیانە بۆمان ڕووندەکاتەوە کە خودا گەردوونی دیزاین کردووە
بە هەموو پێکهاتەکانییەوە ، هەروەها ڕێکخستنی وردڕێـژی و ئاڵۆزی گەردوونیی بونیاد
دەنێت لەسەر بنەمای شەش دیستانسی فیزیایی بەم شێوەیە :
1- N : the ratio of the strengths of gravity to
that of electromagnetism, is
1,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000. According to Rees, if it
were smaller, only a small and short-lived universe could exist.
1- N : ڕێژەی هێز لە گراڤەتیەوە بۆ
ئەلەکترۆمەگناتیزم دەکاتە :
1,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000 کە بەپێــی زانا ریس ئەگەر ئەم بەهایە
بچووکتر بووایە گەردوون زۆر بچووك دەبوو بەڵکو هەر تەمەنیشی زۆر کورت دەبوو .
2- Epsilon (ε), the strength of the force binding nucleons into nuclei,
is 0.07. If it were 0.06, only hydrogen could exist, and complex chemistry
would be impossible. If it were 0.08, no hydrogen would exist, as all the
hydrogen would have been fused shortly after the big bang.
2- (ε) ئەپسیلۆن : توندی هێزی پێویستی ناوکەکان لە ناوکێکدا
بریتییە لە 0.07 ، ئەگەر 0.06
بوایە تەنها هایدرۆجین بەرهەمدەهات ، ئەوکاتیش بەدیهاتنی کیمیای ئاڵۆز بەئەستەم
دەبوو ، وە ئەگەر 0.08
بوایە هایدرۆجین نەدەبوو ، کە هەمووی دوای کەمێك لە بیگ بانگ دەتوایەوە .
3- Omega (Ω), also known as the Density parameter, is the relative importance
of gravity and expansion energy in the Universe. If gravity were too strong
compared with dark energy and the initial metric expansion, the universe would
have collapsed before life could have evolved. On the other side, if gravity
were too weak, no stars would have formed.
3- ئۆمیگا ( Ω ) : کە ناسراویشە بە پێوەری چڕی ، ئەمەش
بنەڕەتی ڕێژەیی گراڤەتی و وزەی فراوانبوونی گەردوونە ، ئەگەر گراڤەتی واتە هێزی
کێش زۆر بەهێز بوایە بە بەراورد لەگەڵ وزەی تاریك و فراوانبوونی میتری سەرەتایی ،
گەردوون هەرەسی دەهێنا پێش ئەوەی ژیان دەستی پێکردبا ، لە لایەکی ترەوە ئەگەر
گراڤەتی زۆر لاواز بووایە ئەستێرەکان دروست نەدەبوون .
4-
Lambda (λ) is the cosmological constant. It describes the ratio
of the density of dark energy to the critical energy density of the
universe, given certain reasonable assumptions such as positing that dark
energy density is a constant. Lambda is around 0.7. This is so small that it
has no significant effect on cosmic structures that are smaller than a billion
light-years across. If it were extremely large, stars would not be able to
form.
4- (λ) لامدا : نەگۆڕی گەردوونییە ، کە ڕێژەی چڕی وزەی تاریك بۆ
چڕی وزەی ترسناکی گەردوون وێنادەکات ، لەگەڵ گریمانە دیاریکراوە وەرگیراوەکان بۆ
نموونە گریمانەی ئەوەی کە چڕی وزەی تاریك نەگۆڕە ، لامدا دەکاتە نزیکەی 0.7 .
ئەمە بچووکە بەشێوەیەك هیچ کاریگەری نیە لەسەر بینای گەردوون کە بچووکترە لە
بیلیۆن ساڵی ڕوناکی ، وە ئەگەر گەورەش
بوایە ئەستێرەکان دروست نەدەبوون .
5- Q, the ratio of the gravitational energy
required to pull a large galaxy apart to the energy equivalent of its mass, is
around 1/100,000. If it is too small, no stars can form. If it is too large, no
stars can survive because the universe is too violent, according to Rees.
5- Q : ڕێژەی وزەی گراڤیتەیشنی داواکراو بۆ کێشکردنی گەلەئەستێرەیەکی
گەورە کە دوورە لە پابەندە وزەکەی لە بارستەدا کە دەکاتە نزیکەی 1/100,000 ، ئەگەر زۆر
بچووك بوایە ئەستێرەکان دروست نەدەبوون ، وە ئەگەر زۆر گەورەش بوایە ئەستێرەکان
نەدەبوون و چونکە گەردوون زۆر نالەبار و مەترسیدار دەبوو بەپێـی زانا ریس .
6- D, the number of spatial dimensions in spacetime,
is three. Rees claims that life could not exist if there were two or four.
6-
D
: ژمارەی قەبارەی شوێنی لە شوێکاتدا (زمکان) ، سێـیە ، زانا ریس دەڵێت ژیان
نەدەبوو ئەگەر دوو یان چوار بوایە .ئەم ڕاستیە زانستییانە ئایەتێکی قوڕئانی
پیرۆزمان بۆ دەسەلمێنێ کە خودای پەروەردگار دەفەرموێت : { إِنَّ
اللَّهَ يُمْسِكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَنْ تَزُولَا وَلَئِنْ زَالَتَا إِنْ
أَمْسَكَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا }
[سورة فاطر ٤١] واتە : ( بەڕاستی خودای باڵادەست ئاسمانەکان و زەوی
ڕاگیردەکات بۆ ئەوەی لە ڕێڕەوی خۆیان لانەدەن بەڕاستی ئەگەر لە ڕێڕەوی خۆیان
لابدەن کێ هەیە جگە لە خودا رایانبگرێت ؟ بەڕاستی پەروەردگار میهرەبانی لێبوردەیە
) تەفیسری : پوختەی تەفسیری قوڕئان .
- کەواتە
ئێستا گەیشتینە ئەو دەرەنجامەی كه زانست و زانایان پێمان دەڵێن ئەم گەردوونە لە
ئاستێکی زۆر بەرزی ڕێکخستندایە و لێکەوتی دەسەڵاتێکی یەکجار زیرەك و کارامە و
بەتوانایە کە لەپشتی ئەم گەردوونە هەستی پێ دەکرێت و ئەمرۆ زانایان بە زمانی فیزیا
پێمان دەڵێن گەردوون زۆر زۆر لەوە ئاڵۆزتر و ڕێك و هەستیارترە کە بڵێیـن ئەمە
بەرهەمی سروشتە یان صودفەیە!!
گەورە زانایانی
گەردوونناسی کاتێك وەسفی گەردوون دەکەن لە ڕووی دیزاینەوە دەڵـــێن :
{{
نموونەی ئێکزاکت و ڕێکی و تەواویەکانی گەردوون لەگەڵ نەگۆڕە گەردوونیەکان وەکو
ئەوە وایە کە هەوڵبدەیت تۆپێکی بیسبۆڵ لەسەر نووکی دەرزیەك ڕابگریت !! هەر کە
دەستت لادا یــەکسەر تۆپەکە دەکەوێت !! کەواتە هاوسەنگی و نەگۆڕی باری ئەم تۆپە
لەسەر نووکی دەرزیەك پێویستی بە هێزێکی دەرەکی هەیە کە بەردەوام بە هاوسەنگی ڕای
بگرێت بۆ ئەوەی نەکەوێت ، بەهەمان شێوەش گەردوون ملیار ملیار ملیار جار هەستیارتر
و ئەستەمترە لەم دەرزی و تۆپە بۆ ئەوەی بە هاوسەنگی بمێنێتەوە و بگونجێت بۆ
بەردەوام بوون و ژیان }}
هەروەها
گەورە زانای ئیسلام ابن سینا کاتێك وەسفی ڕێکی و تەواوی سروشت دەکات دەڵێت :
{{ هێچ ڕێگایەکمان لەبەردەم نەماوە بۆ ئەوەی ئەم شوێنەوارە سەرسوڕهێنەرانەی جیهان
ئینکاری بکەین ! وە پێکهاتەکانی ئاسمان و پێکهاتەکانی ڕوەك و زیندەوەران کە ئەمە ڕێککەوتنێك
نیشاندەدات بەڵکو بەڕێکردنێکی ڕێك و تەواو بەرهەمدێنێ }}
ئەگەرچی
بۆ ماوەی چەند سەدەیەك لە مێژوودا دەکرا بڕوا بەوە بکەین کە یاساکانی سروشت بە
ڕادەیەك رێکخرا و نەگۆڕ نین کە بگاتە ئەو ئاستەی پێویستی بە دەستی بەدیهێنەرێکی
کارامە هەبێ لە پشتیـەوە بەڵام لە دواییدا شۆرشی زانست و زانستخوازان بە هەوڵ و
تێکۆشانی زانایان لە بوارە جیاجیاکاندا گەیشتنە ئەو دەرەنجامەی کە گەردوون بە
پێکهاتە زیندوو و نا زیندووەکانی زۆر لەوە ئاڵۆزترە کە ئێمە بە شێوەی ڕووکەش بە
چاوەکانمان دەیـبیـنـین چونکە شتێك هەیە پێێ دەوترێ جیهانی مایکرۆ یان نانۆ کە
ئەمە سەد ملیۆن جار بچووکترە لەوەی کە بەچاوی ئاسایی ببینرێت !! ئەوجا لەو ئاستە
بچوکیەدا ئەم هەموو یاسا و نەگۆڕە گەردوونیە کاردەکات و هاوسەنگی خۆی دەپارێزێت .
بەشێ سێهەم
-------------------
- چەند
پرسیارێك و ئێتێرناڵی خودا :
ئێستاش
دێمە سەر وەڵامی چەند پرسیارێکی مولحیدەکان دەربارەی گەردوون و خودا و ژیان :
- پرسیاری یەکەم :
مولحیدان
دەڵێن ئایا خودا ئاڵۆزترە یان گەردوون ؟! بێگومان خودا ، باشە بۆچی دەبێ بڕوا بەوە
بکەین کە خودا لەخۆوە دروست بووە بەڵام بروا بەوە ناکەن کە گەردوون لە خۆوە دروست
بووە ؟؟؟
- وەڵام
:
بنەڕەتی
پرسیارەکە هەڵەیە چونکە خودا دروست نەبووە ! بەڵکو خودا خۆی دروستکەر و بەدیهێنەرە
، بەڵام کاتێك مولحیدیك ئەم پرسیارە دەکات یەکەم شت نیشانەی ئەوەیە لە قورئان
شارەزا نیە و دووەمیش چونکە خۆی لەناو گەردوونێك دەژی کە دەکەوێتە نێوان دوو توێـی
سەرەتا و کۆتا بۆیە وادەزانێ دەبێ ''کات'' کار لە هەموو شتێك بکات و سەرەتا و
کۆتای هەبێ !! ئەی ئەوکات دەپرسین کێ دروستکەری دروستکەری خودایە ؟ ئەی کێ
دروستکەری سێهەمە ؟ ئەی چوارەم ؟؟ کەواتە ئەمە هەڵە تێگەیشتنە پێش ئەوەی نەزانی
بێت .
"خودا
ئــێتێـرنالە" واتە هەر هەبووە و هەر دەشبێت : ئەزەلیە ، خوای گەورە کاتێك
باسی خۆی دەکات لە قورئاندا دەفەرموێت : (هُوَ
الْأَوَّلُ وَالْآَخِرُ) :
واتە خودا سەرەتا و کۆتایە بەو واتایەی کە پێش ئەو هیچ سەرەتایەك نەبووە و دوای
ئەویش کۆتا نیە ، هەروەها دەفەرموێت : لم یلد و لم یولد : واتە لەکەس نەبووە و
کەسیشی لێ نابێ کە ئەمە 100% ئێتێرناڵی خودا دەسەلمێنێ . بەڵام عەقڵی
مرۆڤ چونکە خۆی سەرەتا و کۆتایی بۆ هەموو مادەکانی دەوروبەری داناوە و هەیەتی بۆیە
بە ڕەهەندە ئایدۆلۆژیەکەی ناچێتە عەقڵیەوە کاتێك پێی دەڵێین خودا ئەزەلیە ! وە کات
لەناو گەردووندا ڕێژەییە و وەکو هەموو شتەکانی تر مەخلوقێکە و دەگۆڕیت بە ( ڤیکتۆر
و گراڤیتەشن و دایمێنشن ) . بەڵام خودایەك خۆی بەدیهێنەری کات بێ لەو ساتەی بیگ بانگەوە
چۆن دەکرێ کات کاری لێ بکات و بیخەینە نێوان دوو توێـی سەرەتا و کۆتا لە یەکەی
پێەوانەی بوون بە سەرەنجامی نێگەتیڤ .
- پرسیاری دووەم :
ستیفن
هاوکینگ دەڵێت : { یستطیع الجاذبیة أیجاد الکون من العدم } واتە هێزی کێش
"گراڤیتی" دەتوانێ گەردوون بهێــنێتە بوون لە هیچ و نەبووەوە . ئایا چ
پێویستیمان بە خودا هەیە کاتێك گراڤیتی گەردوونی دروست کردبی ؟؟
- وەڵام
:
لە فیزیادا هەر شتێك
بۆ ئەوەی بە هەبوو دابنرێت واتە لە توێی نەبوون هەژمار نەکرێت دەبێت سەرەنجامی
لێکدانی بڕی ئەو وزەیەی کە هەیەتی لە گۆڕانی ئەو کاتەی کە تیایدا بوونی هەیە
گەورەتر و یەکسان بێت بە نەگۆڕی بلانك .
نەگۆڕی بلانك :
6.6260693 × 10^ˉ³⁴ J.s
وە لەبەرامبەریشدا
ئەگەر سەرەنجامی لێکدانی بڕی ئەو وزەیەی کە هەیەتی لە گۆڕانی ئەو کاتەی کە تیایدا
بوونی هەیە بــچووکتر بێت بە نەگۆڕی بلانك ئەوا بە نەبوو دادەنرێت یانیش بە
هەبووێکی مەجازي واتە بوونێکی ژمارەیی دادەنرێت .
هەروەها وزەی مەجازی
تەنۆلکە هەرچەند زیاتر بێت کاتی بوونی کەمتر دەبێت واتە پێچەوانە هاوڕێژەبوون ،
چونکە ئەگەر وانەبێت دەبێتە بوونی ڕاستەقینە .
- ئەی چۆن گەردوون
هاتە بوون لە نەبوونەوە ؟
ئەگەر شێوە ئەندازەیەکی
گۆییمان هەبێت یان شوێکاتێکی گۆیی ئەوا بۆی هەیە وزەیەکی پۆزەتیڤ لەم شوێکاتە
گۆییە بێتە بوون ، وە لە ڕاستیدا ئەم وزەیە لە بۆشاییەوە هات کە پێی دەڵینVacuum Energy ئەمەش بە پێی تیۆری کازیمێر کە دوو سلابی
بەرامبەر یەك لە شوێنێكی بۆشایی 100%
بێت ئەوا هێزێکی گراڤەتی واتە کێش لە نێوان ئەم دوو سلابە دروست دەبێت ، وە ئەم
گراڤەتیەش لە ئەنجامی لاربوونەوەی شوێکات دێتە بوون وە گەردوونیش بەهەمان شێوە بۆی
هەیە هاتبێتە بوون لە کات و سەردەمی بلانکی واتە لەو کاتدا پلەی گەرمی یەکسان بوو
بە 100000000000000000000000000000000 پلەی گەرمی !!
بەڵام بۆ ئەوەی هێزی
گراڤەتی شوێکات لار بکاتەوە واتە کازیمێر جێبەجێ ببێت پێویاستمان بە هێزێکی [ پێش
] گراڤەتی هەیە ! واتە دەبێ ئەو هێزە هێزی گراڤەتی بێنێتە بوون و لەسەرچاوەیەکی
دەرەکیەوە بێت بۆ ئەوەی شوێکاتی تەخت بکات بە شوێکاتی لار ، ئایا ئەم هێزە لە کوێ
هات ؟! ئەم هێزە لە دەرەوەی گەردوون بوو ؟ یان لە ناو گەردوون ؟!!
هەموو سەرانی ئیلحاد
بە زانا و پڕۆفیسۆر و توێژەرەکانییان نــاتوانن وەڵامی ئەم پرسیارە بدەنەوە ، وە
دەستەوەستانن بەرامبەر ئەم پرسیارە ..!
بەڵام ئێمەی بڕوادار
وەڵامەکەی دەزانین :
بێگومان سەرچاوەی ئەم هێزە خودای میهرەبانە کە هەموو کۆنستانت ونەگۆڕە
فیزیاییەکانی ڕاگرتووە بە نەگۆڕی ، کە هەموو تەنۆلکە سەرەتاییەکانی گەردوونی
دیزاین کردووە ، هەر ئەم خودایەشە یەکەم خانەی زیندووی بەدیهێنا و بە
پـێشکەوتووترین و ئاڵۆزترین شێوە دیزاینی کرد و ژیان دەستی پێکرد ، هەر خودا
بەرپرسە لە هەموو ڕووداو و گۆڕانکاری و ئێکسپانشن و فراوانبوونی گەردوون هەر ئەم
خودایەش گەردوون لەناو دەبات و دەپێچێتەوە . چونکە هەروەکو لەسەرەوە ئاماژەمان پیدا
گەردوون دەکەوێتە نێوان دوو توێـی سەرەتا و کۆتا واتە ئەزەلی و ئیتیرنال نیە بەڵکو
خودا ئیتیرنالە .
- پرسیاری سێیەم :
بۆچی
خودا نابینین لە ژیانی دونیاماندا ؟
- وەڵام
:
خودا
خاوەن ڕوناکی و نورێکە کـــــــــــــە تایبەت بە خۆیەتی و وا گومان دەبرێت کە
لەرە لەر و درێژە شەپۆڵەکەی ناگونجێ لەگەڵ ئەو پێکهاتانەی کە پەیکەری مرۆڤ و
زیندەوەرانی لەسەر بەدیهێنراوە بەڵکو ئەو پێکهاتانەی زەویـش نـاتوانێ بــەرگەی ئەم
ڕوناكیە بگرێت . بـەڵگەمان چیە ؟
A- خوای
گەورە دەفەرموێت : (( لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا
الْقُرْآَنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ
اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ
)) (21) سورة الحشر
ئەگەر
چیایەك نەتوانێ خۆی رابگرێ لەبەردەم وتەکانی خودا کە قورئانە ئەی چۆن خۆی ڕادەگرێ
لەبەردەم زاتی خۆی ؟؟ ئەی ئەگەر چیایەك خۆی ڕانەگرێ ئەی مرۆڤێك چی ؟!!!
B- خوای گەورە دەفەرموێت : (( وَلَمَّا جَاءَ مُوسَى لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ
رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى
الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي فَلَمَّا تَجَلَّى
رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ مُوسَى صَعِقًا فَلَمَّا أَفَاقَ
قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ )) (143) سورة الأعراف
کاتێك
پێغەمبەر موسی علیه السلام داوای لە خودا کرد کە خۆی نیشانبدات بۆ ئەوەی زیاتر
بگاتە پلەی یەقین و دڵنیایی ، بەڵام خودای گەورە دەیزانی ئەگەر خۆی نیشانی موسی
بدات ئەوا دەست بەجێ جەستەکەی شیدەکاتەوە و لەناوی دەبات بۆیە خودای گەورە پێی
فەرموو "لن تراني" واتە نامبینی بەڵکو خودا پێـی فەرموو سەیری ئەم چیایە
بکە ئەگەر لە شوێنی خۆی مایەوە و بەرگەی ڕووناکی منی گرت ئەوە تۆش دەتوانی بمبینی
، کاتێك خودا ڕووی کردەچیایەکە یەکسەر چیایەکە بوویە خەلوز و سوتا !! ئەوکات موسی
علیه السلام بورایەوە لەبەر ترسناکی و کاریــــــــــــگەری وەرگـــــــــــــــرتەی
تیـــــــــشکەکـــــــــــــان لەسەر چیاکە .
هەروەها
ئێمە ئەگەر خودا ببـینین ئەوا هیچ واتایەك نامێنێتەوە بۆ هەڵسەنگاندن و
تاقیکردنەوەی مرۆڤەکان !! ئەوکات ابو لهبی ستەمکار و تاوانبار لەگەڵ ئیمامی عمری
دادپەروەر و ڕاستگۆ هەمان پێگەیان دەبوو خەڵك بەیەك چاو سەیری دەکردن چونکە هەردووکیان
خودایان بینی بوو ! بەڵام ئەم نەبینینەی خودا بووە هۆی ئەوەی کە ڕووی ڕاستەقینەی
مرۆڤەکان دەربخات و چاك و خراپ لەیەك جیا بکاتەوە ، هەروەها تام و چێژی بینیــنی
خوا لەم دونیایە خۆش نیە بەڵکو خوای گەورە ئەم خۆشیەی لە بەهەشتدا بۆ ئێمەی
بڕوادار هەڵگرتوە و لەوێ لە لوتکەی تام و چێژی خۆشیەکانی بەهەشتدا خۆیمان نیشان
دەدات .
- کەواتە
تا ئێرە توانیمان 100% بیسەلمێنین کە
"خودا" بوونی هەیە و دیزانەر و کرێتەری واتە خالقی گەردوونە بە زیندوو و
نازیندووەوە ، ئەی باشە چۆن بزانین ئامانج لە دروست بوونی ئێمەی خاوەن عەقڵ و ژیری
چیە لەسەر ئەم هەسارەیە ؟ چون بزانین ئەرك و مافەکانی ئێمە چیە کە خودا بە باشی
دەزانێت بۆمان ؟ یان پێویستی ئایین و کتابە ئاسمانیەکان بۆ مرۆڤەکان چیە ؟
ناپلیۆن
دەڵێت : { کۆمەڵگای بێ ئایین ، وەکو کەشتی
بێ قیبلەنما وایە }
وە لە
رۆژگاری ئەمڕۆماندا هەر ئامێرێك یان دەزگایەك کە لەلایەن کۆمپانیاو کارگەکان
بەرهەم بهێنرێت هەتا سادە و ساکاریش بێت بۆ نموونە پاتریەکی مۆبایڵ کەتەلۆگێکی لەگەڵە کە پێکهاتە و شێوازی
بەکارهێنانی ڕووندەکاتەوە ، لێرەدا دەپرسین ئامێرە دروستکراوەکانی دەستی مرۆڤ پێویستیان
بە کەتەلۆگ و ڕێبەرێك هەبێ بۆ کارئاسانی بەکارهێنەران ، ئایا مرۆڤێك بەم هەموو
ئاڵۆزی و گەورەیی و گرینگیەی کە بە کاریگەرترتن زیندەوەر و ئاڵۆزترین بوونەوەر هەژمار دەکرێت لەسەر زەوی ئاخۆ پێویستی بە
کەتەلۆگ و رێنیشانەدەرێك نیە بۆ ئەوەی لە
ژیانیدا بە شێوازێکی ڕاست و دروست کارلێك لەگەڵ ژینگەی دەوروبەری بکات ؟
بێگومان
ئەم پرۆسەی بەژیر کردن و رێنیشاندانەش لە ڕێگای کەسانێك دەکرێت کە پەیوەندیان بە
خوداوە هەیە لە ڕێگای فریشتەکانەوە بۆ ئەوەی وتەکانی خودای کارامە و دیزاینەرمان
وبۆ بهێنن و بڵاوی بکەنەوە بە کتابێکی ئاسمانی . هەموومان دەزانین تاکە کتابێکی
ئاسمانی کە مابێتەوە و تا ئێستا دەستکاری و تەحریف نەکرابێ قورئانی پیرۆزە . بەڵام
بەڵگە چیە کە قورئان وتەی خوا بێت ؟ فەرموون لەگەڵ بەڵگەکان :
لە
سەرەتای دابەزینی یەکەم ئایەتی قورئان بۆ سەر پێغەمبەر موحەممەد دروودی خوای
لەسەربێت کافر و بێ برواکان هەموو هەوڵی خۆیان چڕ کردەوە بۆ دژایەتی کردنی ئەم
قورئانە و بە درۆخستنەوەی . بەڵام چونکە ئەم ئاینە کە ئاینی ئیسلامە و سەلام و
ئاشتی بۆ خەڵك پێ یە بـێ خاوەن نیە و داهێنراوی مرۆڤێك نیە بەڵکو خودایەكی هەیە کە
پارێزگاری لێ دەکات و مەرامی ناحەزان پوچەڵ دەکات لە هەموو کات و شوێنێکدا .
لەسەردەمی دابەزینی قورئان زۆریان هەوڵدا ڕەخنەی بەلاغی و زمانەوانی لێ بگرن بەڵام
بە قازانجی قوڕئان دەبـڕایەو و زیاتر شکۆمەندی ئەم کتابە دەردەکەوت و پۆل پۆل
رەخنەگران بـڕاوایان پـێی دەهێنا .
ئەم
خەبات و تێکۆشانە ژەهراویەی بێ بڕوایان نەپساوە و بەردەوامە تا ئەمرۆشی لەگەڵدا بێ
بە جۆرەها رێگا و ئەجێندا لە دیدگای جیاوازەوە هەوڵی لەناوبردنی قورئان دەدەن و
دەیانەوێ لە ڕەهەندی سیڤیراڵەوە هەڵەی لێ
بدۆزنەوە بەتایبەتی کە ئێستا سەردەمی زانست و تیکنۆلۆژیایە ئەوان دڵیان بەوە خۆشە
کە زانست بە ڕادەیەك بەرەوپێش چووە کە زانیاری هەموو کتابە ئاسمانیەکانی بەدرۆخستووەتەوە
!! کەچی نازانن تا ئەوان ڕەخنەی زانستی لە قورئان بگرن ژمارەی کەسانی شارەزا زیاد
دەکات کە قورئان دێـینن و دەیخەنە ژیر وردبینی گەیشتن بە ڕاستیە یەکلاکەرەوەکان و
لێـی ورد دەبنەوە تا بزانن ئاخۆ هەر بەڕاست قورئان هەڵەی زانستی تیایە ؟!! یــــان
ئەوەی پێی دەگوترێ هەڵە لەڕاستیدا ئیعجازی
زانستیە ؟؟
بەشێ چوارەم
-------------------
- بەڵگە
زانستیەکان لەسەر ڕاستی قوڕئان :
ئێستاش10 بەڵگەی زانستی زۆر بەهێز
دەخەمە ڕوو تیایدا ڕاستی قورئان دەسەلمێنێ کە لە لایەن خودای باڵادەستەوە دابەزیوە
، هەروەها بەڵگەکانم پشت ڕاست دەکەمەوە بە 10
سایتی بێ بڕواکان کە ڕەخنەگرانی ئاینی وەکو چەکێك لە دەستیانە بۆ بە درۆخستنەوەی
قورئانی پیرۆز .
- بەڵگەی یەکەم :
----------------
لەم
دواییەدا بۆ ئەوەی بزانرێ شیوەی گەردوون چۆنە زانایانی گەردووناسی لە دەزگای ناسای ئەمریکی ساڵی 2000
ز هەڵسان بە بەکارهێنانی
گەورەترین و خێراترین کۆمپیوتەر لە جیهاندا کە ناوی سوپەرکۆمپیوتەرە supercomputer کە کێشەکەی زیاتر لە 100 هەزار کیلۆگرام بوو وە بڕی 10 هەزار ملـــیۆن زانیاری پێدرا
دەربارەی فراوانبوونی گەردوون و میکانیزیمی گەلە ئەستێرەکان و ماددەی تاریك و خۆڵ
و تۆزی گەردوونی "دووکەڵی گەردوونی" وە زانیاری زیاتر لە 20 ملیۆن گەلە ئەستێرە . وە سەڕەرای ئەوەی کە ئەم کۆمپیوتەرە جیاکاری
خێراییەکی زۆر لە ڕادە بەدەری هەیە ئەوجا بڕی یەك مانگی خەیاند تا هەموو ئەو
داتایانە سۆڵیوشن بکات و ئەنجامێك بداتە دەستی زانایان دەربارەی شێوەی ئاسمان یان
گەردوون کە گەیشتنە ئەو دەرەنجامەی شێوەی گەردوون هەڕەمەکی نیە ! بەڵکو بە شێوەی
هێڵی ڕێك و درێژ رێکخراوە و لەیەك بەستراوە بە کۆتاگـرێ ، کە ئەم هێڵانە تۆڕێکی
گەردوونی زۆر جوان دروست دەکەن پێی دەوترێت (الحبك الکوني "یان" النسیج
الکوني : wave universe ) کەواتە زانایان بۆیان دەرکەوت کە هەموو
گەردوون بە شێوەی تۆرێکی رێکخراوی زۆر ڕێك و تەواو دارێژكراوە و بە هێزێکی یەکجار
زۆری کێشکردن لەیەك بەسترواوە .
لە
قورئانی پیرۆزدا لە سورەتی الذاریات ئایەتی 7 هاتووە :
{ وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ } ، واتە : سوێند بە ئاسمانی خاوەن بەستەری
قایم و توند - یان سوێند بە ئاسمانی توند و تۆڵ و لەیەك بەستراو .
ئایا ئەمە ئیعجاز و ڕاستی قورئان ناسەلمێنێ ؟~!!
فەرموون لەم سایتەشدا
بیخوێننەوە :
l
- بەڵگەی دووەم :
خوای
گەورە لە سەرەتای سورەتی الشمس دەفەرموێت :
{ وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا (1) وَالْقَمَرِ إِذَا
تَلَاهَا (2) وَالــــــنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا (3) وَاللَّيْلِ إِذَا
يَغْشَاهَا (4) }
لە
ئایەتی یەکەم سوێند بە خۆر و بە چێشتەنگاو دەخوات ، وە لە ئایەتی چوارەمیش سوێند
بە شەوی تاریك دەخوات کە دەوری خۆری داوە .
هیچ
نوسەرێك نەبووە کە ئەقڵی هەبێت و ژیر بێ 1440
ساڵ پێش ئێستا بڵێ شەو واتە تاریکی دەوری خۆری داوە ! چونکە ئەوەی کە لەسەر زەوی
واتە لەناو بەرگە هەوای زەوی سەیری خۆر بکات دەبینێت کە ڕوناکی دەوری خۆری داوە ،
بەڵام لە سەردەمی ئێستا ئەگەر کەسێك دەربچێت لە بەرگە هەوای زەوی ئەوە دەزانیت کە
ماددەی رەش " Dark Matter " دەوری خۆری داوە و چواردەوری خۆر
هەمووی ڕەش و تاریکیە . کەواتە ئەم ئایەتە پیرۆزە دەبێ لە لایەن زاتێکەوە
دابەزیبێت کە لە دەرەوەی بەرگەهەوای زەوی بێت . وه ئەستورایی بەرگە هەوای زەوی 400 کیلۆمەترە ،
فەرموون
لەم سایتەشدا بیخوێننەوە :
http://science.nationalgeographic.com/science/space/dark-matter/
- بەڵگەی سێیەم :
===========
زانای
بەناوبانگی ئەمریکی ئیدوین هەبڵ Edwin Hubble لە ساڵی1929 ز گەیشتە ئەو ئەنجامە فەلەکیەی کە لێك
دوورکەوتنەوەی گەلە ئەستێرەکان بە ڕێژەیەکی ڕاستەوانە لەیەك دووردەکەوەنەو لەگەڵ ڕێژەی
دوورکەوتنەوەیان لە ئێمە کە لە دوایشدا ناونرا بە ناوی خۆى Hubble Law کە بە پێی ئەم دەرەنجامەی هابڵ دەرکەوت گەردوون فراوان دەبێت بە
بەردوامی لەو چرکە ساتەی تەقینەوە گەورەکە bin bang هەتا ئەمرۆ بە بەردوامی قەبارە و تیرەی
گەرودون لە زیادبووندایە . وە خێرایی فراوانبوونی گەردوون = 74.3km/h
کەواتە ئەم سیفەتەی ئاسمان یان گەردوون
نەزانراو بوو هەتا 85 ساڵ پێش ئێستا , بەڵام پیاوێکی نەخوێندەوار
لە بیابانێکی عەرەبی باسی ئەم سیفاتەی گەردوونی کردووە بە شیوەیەکی زۆر جوان و
زانستی 1440 ساڵ لەمەو بەر کە مەحالە
ئەمە وتەی خۆی بووبێت بەڵکو بێ گومانــمان دەکات لە رێگای دیزاینەر و خالقی ئەم
گەردوونەوە بۆی دابەزیوە بە وەحی ، ئەوەی باسی ئێکسپانشنی یونیڤێرس یان فراوانبوونی
گەردوونی کردوە بێ گومان دەبێت لەدەرەوی
ئەم گەردوونەوە باسی کردبێت کە خۆی دیزاینی کردووە و هەر خۆشی ئەم زانیاریەی بە
ئێمە داوە لە قورئانەکەیدا . ئێستاش دێــینە سەر ئایەتەکە و تەفسیرەکەی :
{{ وَالسَّمَاء بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا
لَمُوسِعُونَ }} ،ئیبن
عەباس و قەتادە و موجاهید و الثوري دەڵێن : "
بِأَيْدٍ" واتە هێز ،
وە زانایانی تەفسیر دەڵێن وشەی "مُوسِعُونَ" : اِسمَ فاعَلٍ بِصِیغةِ الجَمْعِ
لِفِعْلِ اَوْسَعَ وَ هوَ یُفِیدُ الْاِسْتِمرار أَيْ اِسْتِمرارَ التَّوَسُّعِ .
واتە : موسعون ناوی بکەرە و بە شێوەی کۆ هاتوە بە فرمانی فراوانتر و بۆ بەردەوامی
واتە بەردەوامی فراوانبوونی ئاسمان .
کەواتە مانای ئایەتەکە : ئێمە ئاسمانەکان بە هێز و بازووی خۆمان دروست کردوە و وە
هەر ئێمەش فراوانی دەکەین (( بە شێوەیەکی بەردەوام )) . هەروەها ابن کثیر لە
تەفسیری "لموسعون " دەڵێت :
, (و
اِنا لموسعون) أي قد وسعنـــــا أرجاءها , و رفعـــــناهـــــــــــــــــــا بغيــــــر
عمد حتى استقلت كما هي ))) واتە : لەهەموو لایەکەوە ئاسمانمان فراوان کردووە و
بەرزمان کردۆتەوە بێ هیچ کۆڵەگەیەك هەتا گەیشتە ئەو ڕادەیەی کە ئێستا پێی گەیشتوە
لە فراوانبوون .
فەرموون
لەم سایتەشدا بیخوێننەوە :
http://map.gsfc.nasa.gov/universe/uni_expansion.html
- بەڵگەی چوارەم :
------------------
خودای گەورە
ئەم گەردوونە واتە ئاسمانەکان و زەوی بە 6 رۆژ بەدیهێناوە ، بەلام لە قورئاندا بە دوو شێوە باسکراوە :
- لە 3 ئایەتدا دەڵێت بە 6 رۆژ ئاسمانەکان و زەویمان بەدیهێناوە : (إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ
السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّام )
- بەڵام لە 3 ئایەتی تردا دەڵێ بە 6 رۆژ
ئاسمانەکان و زەوی و " ئەوەی لەنێوانیاندایە " بەدیمان هێناووە :
(وَلَقَدْ خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ
أَيَّام )
کەواتە
بەپێی ئەم 2 جۆرە ئایەتە بێت هیچ کاتێکی نەخەیاندووە تا نێوانی ئاسمان ( نێوان گەلەئەستێرەکان) و زەوی بەدیهێنراوە واتە هەردووکیان بە شەش رۆژ ؟!!
ئایا
ئەمە هەڵەیە یان
ئیعجازە ؟؟
ئێستا
زانایانی گەردوونناس دەڵێن هیچ شوێنێك لەم
گەردوونەدا نیە بەتاڵ بێت يان بۆشایی space بێت . بەڵکو ئەوەی پێشتر بە بۆشایی دادەنرا لە
نێوان گەلەگەستێرەکان پڕکراوەتەوە بە ماددەیەکی زۆر سەیر ! کە ماددەی ڕەشه , پێکهاتەی سەرەکی لە نیوترۆنۆس و ئەنتی نیوترۆنۆس پێك هاتووە ، ئەم ماددە ڕەشە بە بەردەوامی
دروست دەبێت و لەناو دەچێت واتە لەو مایکرۆ سێکەندەی کە تێـیدا دروست دەبێت
لەهەمان مایکرۆسێکەند لەناو دەچێت . بەو واتایەی هیچ کاتێك ناخایەنێت تا دروست
دەبێت ئەمەش وتەی زانایان لەم بارەیەوە :
We know that
anti-matter and matter destroy each other in a flash of light whenever they mee
هەر ئەمەشە 1440 سال
لەمەو بەر قورئانی پیرۆز ئاماژەی پێداوە کە کاتی خەلقکردنی ئاسمانەکان و زەوی وه
کاتی خەلق کردنی ئاسمانەکان و زەوی و "ئەوەی لە نێوانیاندایە ماددەی ڕەش" بەیەك ماوە باسی لێوە کردوە .
فەرموون لەم سایتەشدا
بیخوێننەوە :
http://phys.org/news/2015-10-neutrino-great-cosmic-mysteries-nobel.html
- بەڵگەی پێنجەم :
------------------
ئــیعجازی
ژمــارەیی //
زانایانی
بایۆلۆجیا ئەوەیان دۆزیەوە کە یەك خانەی مێ یەی هەنگ 16
جووت کرۆمۆسۆمی تیایە واتە { 16 x 2 = 32 } , وە یەك خانەی نێری هەنگ 16 کرۆمۆسۆمی تیایە (chromosomes) هەر بۆیەش جیهانی
هەنگ
پەیوەستە بە ژمارە 16 .
وە تاکە
ئایەتێك لە قورئاندا کە باسی هەنگی کردبێ ئەم ئایەتەیە :
(وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ
بُيُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ ) - 68
ژمارەی وشەکانی ئەم ئایەتە = 16
ژمارەی
ڕیزبەندی ئەم سورەتە لە قورئان = 16
ژمارەی
ئایەتەکانی سورەتی النحل = 128 وە ئەم ژمارەیەش لە چەندجارەکانی ژمارە 16 یە :
8 x 16 = 128
وە ئەمەش لە چەندجارەکانی ژمارە 32 :
4 x 32 = 128
فەرموون
لەم سایتەشدا بیخوێننەوە :
http://www.glenn-apiaries.com/principles.html
- بەڵگەی شەشەم :
-------------------
کۆنترۆڵکردنی
له‌شی مرۆڤ له رێگەی ده‌ماغه‌وه به شێوه‌ی کاره‌باییه‌وه
ئه‌نجام ده‌درێ له رێی (موڤ نیه‌ورۆن)ه‌وه واته ده‌ماره‌خانه‌ی گوێزه‌ره‌وه‌ی
زانیاری له ده‌ماغه‌وه بۆ هه‌موو له‌ش وه به ڤیکتۆری پێچه‌وانه‌شه‌وه ، وه
له ناو ده‌ماغدا ده‌ماره خانه‌کان فه‌رمانیان گواستنه‌وه نیه "موڤ
ئینفۆرمەیشن" به‌ڵکو لێکدانه‌وه‌و شیکاری زانیاری وه‌رگیراوه "سۆڵیوشن
ئینفۆرمەیشن" , به‌لام پسپۆران
و زانایانی بایۆلۆجی دوای
ئه‌وه‌ی لێکۆلینه‌وه‌ی وردیان ئه‌نجامدا له سه‌ر دڵی مرۆڤ بینیان که دڵی مرۆڤ هه‌مان
ده‌ماره‌خانه‌ی ده‌ماغی تیایه که فه‌رمانیان لێکدانه‌وه‌و شیکاری ڕیسەیڤکراوە ، شایه‌نی باسه ئه‌م ده‌ماره‌خانانه Neurons ژماره‌یان 40,000
ده‌ماره خانه‌یه له ناو دڵی
مرۆڤدا که به شێوه‌یه‌کی سه‌رسوڕهێن
له‌گه‌ڵ ده‌ماغ کرداره‌کانی میکانیکی و ئایدۆلۆژی له‌ش رێکده‌خه‌ن و کارلێك دەکەن . لێکۆله‌ران گه‌یشتنه ئه‌و بروایه‌ی که وتیان
ده‌ماغی مرۆڤ له لایه‌ن دڵه‌وه کۆنترۆڵ ده‌کرێ و دڵی مرۆڤ بیرده‌کاته‌وه و
تێده‌گات و لێکده‌داته‌وه وە بە دەماغی دووەم پێناسەی دەکەن ( secondary brain ).
ئه‌وه‌ی
ده‌بێته ئیعجازێکی مه‌زنی قورئان ئه‌وه‌یه که 1430
ساڵ له‌مه‌وبه‌ر خوای گه‌وره ئه‌م راستییه‌ی باسکردووه که ده‌فه‌رموێ : { أَفَلَم یَسیرُوا فِی الاَرضِ فَتَـکوُنَ لَهُم قُلوُبٌ یَعقِلوُنَ بِها } الحج 43
واته :
ئاخۆ ئه‌وان نه‌گه‌راون به‌سه‌ر زه‌ویـدا کــــــە بە دڵەکـــــانیان بیر بکەنەوە پێی ژیـر ببن .
فەرموون
لەم سایتەشدا بیخوێننەوە :
http://hubpages.com/hub/your-second-brain-is-in-your-heart
- بەڵگەی حەوتەم :
-------------------
ڕووناکی
هێندێکی بــڕەکی ئاراستەدارە ، واتە بـڕ و ئاراستەی هەیە و بە شێوەی هێڵێکی ڕاست
دەڕوات بە بۆشایی و هەوادا ، فۆتۆن بڕی ڕووناکی دیاری دەکات .
وە
خێراییەکەشی لە یەکەی نێودەولەتی بە نزیکەی =3 x 10^8 m / s
بە
نووسین : سێ سەد ملیۆن مەتر لە یەك چرکەدا دەبڕێـت .
وە
سەرەتاکانی دۆزینەوەی خێرایی ڕووناکی لەسەر دەستی فەلەکناس ئۆلاس ڕۆمەر بوو لە
ساڵی 1767 ز کە گەیشتە ئەو دەرەنجامەی
خێرایی روناکی = km/s 299792 وە ئەوکات بۆ یەکەم جار دەرکەوت کەوا خێرایی ڕووناکی سنووردارە ،
واتە 247 ساڵ لەمەوبەر ئۆلاس خێرایی رووناکی دۆزیەوە
.
بەڵام خێراییە بنەرەتیە تەواوەکەی
لە سیستەمی SI
نێودەوڵەتی = 299792.458 km
/ s
ئەم
ژمارەیە لە کۆنگرەی نێودەوڵەتی بۆ پێوانەکان لە پاریس دانرا لە ساڵی 1983 ز .
بەلام
ئەوەی جێی ئاماژەیە و دەبێتە مایەی سەرسوڕمانی ئێمە بریتیە لە کتابێکی زۆر کۆن
مێژووەکەی دەگەرێتەوە بۆ زیاد لە 1440 ساڵ لەمەو بەر کە بەشێوەیەکی زۆر ورد و ڕێك
خێرایی ڕووناکی دیاری کردووە بۆمان بەڵام هەتا کاتی خۆی هات و دکتۆر ( محمد دودەح
) توێژەر لە دامەزراوەی ئیعجازی زانستی هەڵسا بە هەژمارکردنی خێرایی ڕووناکی لەم
کتابە کۆنە کە (( قورئانی پیرۆزە )) ! ئایا سەیر نیە بە لاتان ؟؟ با بەیەکەوە سەنج
بدەین بزانین ئەمە چۆن ؟!!
لەم
کتابەدا لە سوڕەتی ژمارە (32) السجدة و ئایەتی ژمارە (5) هاتووە :
{{
يُدَبِّرُ الأَمْرَ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي
يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ }} .
s = چرکە ، km = کیلۆمەتر
بۆ
هەژماری خێرایی هەر تەنێك لە گەردووندا ئەم یاسا فیزیاییە بەکار دێت :
خێرایی
تەن = لادان / کات ← V = ∆ x / t
←
لە کاتێکدا :
الأمر :
تەن ، یوم (رۆژ) : کات ، الف سنة (هەزار ساڵ) : لادان
یەك رۆژ
واتە رۆژێك لای خودا ، وە هەزار ساڵ واتە لادانی هەزار ساڵ لە سوورانەوەی مانگ .
** کات
: یەك رۆژ لەسەر زەوی = s 86164.09966
**
لادان : هەزار ساڵ = 12000 جار سوورانەوەی مانگ بە دەوری زەویدا
وە
یەکسانە :
= 12000
x ناوەندە خێرایی خولگەی مانگ x
کات لە 30 رۆژی خولانەوەی مانگدا
وە
دەکاتە :
1200x 368207
x 0.89157 x 655.7198395 km
با
ئێستاش بێــین وەکو یاسا فیزیاییەکە لادان دابەشی کات بکەین بۆ دۆزینەوەی خێرایی :
خێرایی
رووناكى =
655.7198395
X 0.89157 X 368207 X 12000 / 86164.09966
>>>
خێرایی ڕووناکی لە قورئاندا = km / s 299792.458
>>> خێرایی ڕووناکی لە سیستەمی SI
نێودەوڵەتی = km / s 299792.458
کەواتە
رێك هەردوو ئەنجامەکەی یەکەی نێودەوڵەتی SI
و ئەنجامەکەی قوڕئان %100 هاوتا و یەکسان بوون .
299792.458 = 299792.458
فەرموون
لەم سایتەشدا بیخوێننەوە :
http://www.speed-light.info/
- بەڵگەی هەشتەم :
-------------------
دووکەڵی
گەردوونـــــــــــی //
زانایانی
بواری گەردوونناسی لەم دواییە بۆیان دەرکەوت کە گەردوون سەرەتا بریتی بوو لە تۆز و
غوبارێکی بڵاو بوویەوە بە هەموو گەردوندا پێش دروستبوونی ئەستێرەکان کە دواتریش
ئەستێرەکان لەم تۆز و غوبارە دروست بوون کە ناویان لێنابوو الغبار الکوني : تۆزی
گەردونی . ئێستاش بەردەوام ئەستێرەکان لەم
تۆزەی گەردوون دروست دەبنەوە ، بەڵام دوای
ئەوەی تەکنۆلۆژیا پێشکەوتنی بەخۆوە بینی و توانیان سامپڵێك لەم تۆز و غوبارە
بهێننەوە بۆ سەر زەوی و بیخنە ژێر پشکنین بە ئامێرەکانیان لە دەزگای ناسای ئەمریکی
شتێکی سەیر ڕویدا !!!
بۆیان دەرکەوت
کە ئەوەی پێشتر دەبینرا بە تۆز و غوبار لە ڕاسیتیدا ئەمە تۆز نیە ! بەڵکو ئەمە
"دوکـەڵە" چونکە ئەمە لەئەنجامی تەقینەوەی ئەستێرەکانەوە دروست دەبێت و
هەمووشمان دەزانین پلەی گەرمی ئەستێرەکان یەکجار یەکجار بەرزە ((تێمپـرێجەری
پلازما)) هەر بۆیە زانایان بڕیاریاندا کە وشەی تۆزی گەردوونی بگۆڕن بۆ : (( الدخان
الکوني)) واتە دوکەڵی گەردوونی . ئەمەش دەقی وتەکانی ئەو زانایەیە کە ســــــــــەرپەرشـــــتی
تاقیکردنەوەکانی دەکرد لەسەر ئەو تۆزەی لە ئاسمانەوە هێنابوویان :
{{ ئەم
تەنۆلکانەی کە ئێمە ناومان نابوون تۆزی گەردوونی بەهیچ جۆرێك لە تۆز و غوبار ناچیت
! بەڵکو ئەگەر بمانەوەێ زۆر بە ڕێكی و تەواوی ناوی ئەم تەنۆلکانە بنێـین ئەوە دەبێ
پێـێ بڵێـین : Smoke واتە الدخان : دوکەڵ . هەر بەم دەستەواژەیەش
باسی دەکەن : Smoking Supernovae واتە دووکەڵی بەرهەمهاتوو لە تەقینەوەی ئەستێرەکان .
ئایا
قورئان باسی نوێترن ناونانی ئەم تەنۆلکانەی گەردوونی کردوە کە ئێستا زانایان
ناویان ناوە الدخان الکوني ؟؟
بێگومان
بەڵێ با سەرنج بدەین :
[ ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا
وَلِلْأَرْضِ اِئْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ ] 11 - سورة فصلت
خودای
گەورە لەم ئایەتەدا باسی سەرەتای دروست بوونی گەردون دەکات کە لەسەرەتادا دوکەڵ
بوو واتە ئاسمانی لە دوکەڵ دروست کرد کە ئەمە ئەو دوکەڵەیە کە ئێستا لە سەردەمی
زانست و تەکنۆلۆژیا و کەشتیەئاسمانیەکان و رۆبۆتە پاسێنجەرەکاندا ئەم نهێنیانەی
گەردون ئاشکرا دەبێت .
فەرموون
لەم سایتەشدا بیخوێننەوە :
http://www.sciencedaily.com/releases/2003/07/030723084654.htm
- بەڵگەی نۆیەم :
----------------
گەردوون
لە قۆناغی سەرەتادا كە گاز بووە و بڵاو بووەتەوە تاكو دواتر ئەستێرەكان پێكبهێنێت.
ئەنجامەكەشی دەركردنی چەند شەپۆلێكی دەنگیی ئارام و لەسەرخۆ بووە!
ئەم
زانایە لە توێژینەوەكەیدا سەلماندوویەتی كە كاتێك گەردوون لە قۆناغەكانی سەرەتادا
بووە، واتە لە قۆناغی گاز و تەپوتۆز و پلەی گەرمیی بەرزدا، چەند شەپۆلێكی دەنگیی
دەركردووە! بوونی ئەو گازە چڕەی كە گەردوونی لـێ پڕ بووە یارمەتیی بڵاوبوونەوەی
ئەو شەپۆلە دەنگییانەی داوە، چونكە وەكو ناوەندێكی گونجاو كاری كردووە بۆ
بڵاوبوونەوەی ئەو دەنگانە. ئەم دۆزینەوە زانستییە ئەنجامی لێكۆڵینەوەی ئەو زانایە
بووە لە تیشكی مایكرۆوەیڤی باگراوندی گەردوون، لە قۆناغەكانی یەكەمی دوای تەقینەوە
مەزنەكەدا.
ئەم
هەواڵە زانستییەش بۆ یەكەم جار جێی سەرسووڕمانە! چونكە ئایا گەردوون قوڕگ و زمانی
هەیە تاكو دەنگیان پێ دەربكات؟
بەڵام
كاتێك كە دەگەڕێینەوە خزمەت قورئانی پیرۆز دەبینین قورئان بە ڕاشكاوی قسەی لەسەر
دیاردەیەكی لەم جۆرە كردووە. تەنانەت لەمەولا زیاتر لەوەش دەبینین، چونكە قورئان
لە چەند شتێكی زۆر لەوە وردتر ، بە چەند ڕستە و دەستەواژەیەكی ڕوون و ڕاشكاو
دواوە، كە پێویستیان بە تەئویل نییە.
وا
لە پێشدا وتەی زانا ماددییەكان لە زاری خۆیان وەردەگرین، پاشان دەبینین كە لە
قورئانی كتێبی خوای گەوەردا
لەبارەی ئەم دۆزینەوە زانستییە لێدوانێك هەیە.
لە
سەرەتاكانی دروستبوونی گەردووندا چەند شەپۆلێكی دەنگی بیستراوە:
لەم
هەواڵە زانستییەدا كە چەندین گۆڤاری پسپۆڕ و پێگەی زانستی لەسەر زمانی نووسەری
وتارەكە بڵاویان كردووەتەوە، دەقاودەق ئەمەی خوارەوە هاتووە :
( The universe expanded rapidly after the
Big Bang, during a period called inflation. Later, it continued to expand at a
slower rate as it cooled enough for gas to condense and form stars. All this
time, density variations contributed characteristics to the sound that
Whittle's team has determined )
واتە:
(دوای تەقینەوە مەزنەكە، گەردوون بە خێرایی فراوان بووە لەو ماوەیەدا كە پێی
دەوترێت: هەڵایسان. دوای ئەوە گەردوون بە شێوەیەكی خاوتر بڵاوبووەتەوە، كە ئەمەش
بووە بەهۆی ساردبوونەوەی گازەكە‌و چڕبوونه‌وه‌ی‌و پێكهاتنی ئەستێرەكان. هەموو ئەم
ماوەیە گۆڕانكارییەكانی "چڕی" بەشدارییان لە پێكهێنانی
تایبەتمەندییەكانی ئەو دەنگەدا كرد كە لە لایەن تیمی (ویتڵ Whittle)ەوە دەستنیشانكراوە).
لە
ناوەندی قسەكانی زانایان و دۆزینەوەكانیانەوە دەبینین كە گەردوون لە قۆناغەكانی
سەرەتادا، واتە كاتێك لە قۆناغی گازی گەرمدا بووە و لەو كاتەشدا كە ئەستێرەكان
وردە وردە لەم گازە گەردوونییە پێكهاتوون، گەردوون دەنگێكی دەركردووە و ئەو دەنگەش
درێژەی كێشاوە هەتا تەمەنی گەردوون گەشتووەتە یەك ملیۆن ساڵ. توانراویشە چۆنێتییەكانی
ئەم دەنگە دەستنیشان بكرێت و دەركەوتووە كە دەنگێكی هێدی بووە. ئنجا دوای ئەوە
ئەستێرەكان دەستیان بە پێكهاتن كردووە.
كاتێك
كە دەگەڕێینەوە خزمەت قورئانی پیرۆز، ئەم ئایەتەی لەمەڕ سەرەتای بەدیهاتنی گەردوون
دەبینین كە دەفەرموێت:
(ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ
وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا
قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ) [فصلت:
11].
ئیمامی
قورتوبی – ڕەحمەتی خوای لـێ بێت – لە تەفسیری ئەم ئایەتەدا: (قَالَتَا أَتَيْنَا
طَائِعِينَ) دەفەرموێت:
(زۆربەی
زانایان وتوویانە: خوای گەورە گوفتاری لە زەوی و ئاسمانەكاندا دروستكردووە و،
ئەوانیش بەو شێوەیەی كە خوای گەورە ویستوویەتی دواون و قسەیان كردووە) .
فەرموون
لەم سایتانەشدا بیخوێننەوە :
http://edition.cnn.com/2004/TECH/space/06/02/primal.scream/
- بەڵگەی دەیەم :
-----------------
سەرکەوتن
بۆ بەرزاییەکانی ئاسمان بە پەیژە //
قورئانی
پیرۆز زۆر ئاماژەی گەردونی تیایە کە لەسەردەمی دابەزینی قورئان ئەم شتانە نەزانراو
بوون و کەس بە خەیاڵیش بۆی نەدەچوو ، بۆ نموونە سەرکەوتنی مرۆڤ بۆ ئاسمان لە ڕێگای
پەیژەوە واتە Stairway کە ستەیروای ئەمرۆ باسی لێوە دەکرێ لە
ناوەندە زانستیەکان هەتا ڕاپۆرتێکی زانستیم بینی لە یەکێك لە گۆڤارە زانستیەکان
بڵاو کرابوویەوە لە ژێر ناونیشانی : "Stairway
to heaven" واتە : پەیژەی ئاسمانی ، کە زانایان دەڵین ئێمە خەریکی دروست کردنی
مۆدێکلێکی نوێـین بۆ ئەوەی بتوانین پەیژەیەك دروست بکەین لەسەر زەویەوە بۆ ئاسمان
بڕوات و هەر کەسێك بیەوێت بلـیتـێك دەبڕێت و لە بەرگە هەوای زەوی دەردەچیت و
بەسەدان کیلۆمەتر لەزەی دوور دەکەوێتەوە لەوێشەوە دەگاتە "وێسگەی
چاودێری" هەروەها لە یەکێك لە بەرنامەکانی ناشیوناڵ جیگرافیك نیشانیدا کە
مرۆڤ بە پەیژەی کارەبایی بەرز دەبوویەوە و دەگەیشتە نزیکی مانگ !! وە دەیانگوت
رەنگە دوای بیست ساڵی تر بۆ یەکەم جار مرۆڤ بتوانێت بە پەیژە لە بەرگە هەوای زەوی
دەربچێت . جا ئەوەی سەیرە ئەوەیە کە پیاوێکی نەخوێندەوار لە بیابانێکی عەرەبی 1440
ساڵ واتە زیاتر لە چواردە سەدە پێـش ئێستا باسی ئەم پەیژە ئاسمانیەی کردووە !!
ئایا ئەمە چیمان پێ دەڵێت ؟ بێگومان ئەم ئایەتە پیرۆزە دەبێ لە لایەن خوداوە
دابەزیبێت هەر وەکو دەفەرموێت : ( وَإِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ
أَنْ تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِي الْأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِي السَّمَاءِ
فَتَأْتِيَهُمْ بِآَيَةٍ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَى فَلَا
تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ) [الأنعام: 35] ، واتە : خۆ هەرچەند ڕوو وەرگێرانی ئەوانە سەخت و گرانە
لەسەرت جا ئەگەر توانیت بەناخی زەويدا تونێلێك لێ بدەی یان "پەیژەیەك"
بۆ ئاسمان دانێـیت بە هۆیەوە بەڵگەیەکیان بۆ بهێنی وە ئەگەر خوا بیویستبایە
ئەوانەی کۆدەکردەوە لەسەر ڕێنموونی و بڕواهێنان ، کەواتە هەرگیز لەوانە مەبە کە
نەزانن . " مختصر تفسیر القرآن "
فەرموون
لەم سایتەشدا بیخوێننەوە :
http://www.csmonitor.com/2003/1002/p14s01-stss.html
>>>>
لێرەدا هەڵوێستەیەك دەکەم لەسەر ئەم ئیعجازە :
هەمیشە
دوژمنانی ئیسلام و مولحیدەکان ئەو قەوانە سوتاوە لێئدەنەوە کە ئەڵێن ئێوە
چاوەڕوانی ئەوڕوپا و ئەمریکا و کافرەکان دەکەن هەتا ئەوان داهێنانێکی زانستی
دەدۆزنەوە و بە زانستی دەیسەلمێنن ئەوجا دەڵێن ئەوەتا قورئانیش باسی لیوە کردووە ،
بەڵام بابەتی پەیژەی ئاسمانی ئێمەی موسڵمان بە درێژایی 1440
ساڵە باسی دەکەین و بێ ئەوەی هیچ قال و قیلیك هەڵبگرێ یان ڕای جیاوازی موفەیسرین ,
قورئان زۆر بە ڕوون و ڕاشکاوی دەڵێت :
"سلما في السماء" کە ئەمە شتێکە ئێستا زانایان کاری لەسەر دەکەن
و لایان بە نوێترین تیۆری ئەکسێپتەر دادەنرێت کە لای ئێمەی موسڵمان زۆر زۆر کۆنە و
زیاد لە 1400 ساڵە باسی لێوە دەکەین.
كــۆتايـی
-----------
زۆر سوپاس وستایش بۆ خودای گەورە کە
دوای مانگێك لە هەوڵ و گەڕان لە ناوەندە ئەکادیمی و زانستیەکان توانیم ئەم
توێژینەوە زانستیەم تەواو بکەم و بەشێوەی کتابێك بیخەمە بەر دەستی ئێوەی خۆشەویت بەو
هیوایەی کە توانیبێتم سوودێك بگەیەنم بە هەموو لایەك بەتایبەت خوشك و برا بێ دینەکانم کە لە نیشتیمان و نەتەوە
خوشك و براین و پێویستە لە ئاینیش ببینە خوشك و برا بۆ ئەوەی بەیەکەوە و دەست
لەناو دەست خزمەتێك بەم خاك و نیشتیمانە بکەین و چیتر دژایەتی یەکتر نەکەین ، وە
بەندە ئامادەیە بۆ دیبەیت و تاوتوێ کردنی هەر بڕگە و بەشێکی ئەم توێژینەوەیە لەگەڵ
هەر کەسێك بێت بە ئامانجی یەکلایی کردنەوەی ڕاستیەکان .
وە لە
دوای ئەم توێژیەوەیە دەتوانم بڵێم زانست بۆی سەلماندین کە "خودا" بوونی هەیە ، وە بە زانستیش سەلماندمان کە
قورئانی پیرۆز وتــەی خودایە ، بێگوومان ئەم هەموو یەکگـرتنەوە و ئاوێتەبوونەی
زانستی مۆدێرنە و ئایەتەکانی قورئانی پیرۆز بۆ کەسانێکی خاوەن ژیری و هەڵوێست گرنگی
خۆی هەیە و دەبێ هەڵوێستەیەك بکات و بـیر لەوە بکاتەوە کە هەموو هۆکارێکی بوون
ئامانجێکی بکەری خۆی هەیە لە ڕەهەندە فەلسەفی و ماددیەکەی ، وە ژیانیش لە ناو
گەردوونێکی فراوانی دیزاینکراو بە هەبوونی بەهاكان بۆ مافی بەردەوامدان بە ژیان لە
سێکتەرە جیاوازەکان پێمان دەڵێت گوێڕایەڵی و بەندایەتی پێویستیەکی فیزیکی و ڕۆحیە
لە بەندەوە بۆ خودا بە ئامانجی ژیان لەسەر بنەمای یەکسانی و دادپەروەری و سۆز و
خۆشەویستی و دوور لە خورافیات و ئەفسانە و کرادری نابەجێ و تاوان چونکە بێگومان
"بەدیهێنەر" لە بەدیهێــنراو شارەزاترە و "کات" رێگر نیە لەبەردەمی
بۆ پێشبینی کردن و زانین و بینیـنی ئەو شتانەی کە لە داهاتوودا ڕوو دەدەن .
ژیان
لەهەردوو ئاستی بایۆلۆجی و ئایدۆلۆجی زۆر لەوە ئاڵۆزترە کە ئێمە لێـی تێگەیشتووین
، هەمیشە شتی نوێ دەدرۆزرێتەوە و دێتە ناوەندە زانستیەکان و ئایدۆلۆجیای نوێ بۆ پێکهاتە
ماددیەکان دادەڕێژرێـت بە ئاوێتە بوونی ئایین و زانست لە تیوبی خزمەتکردن بە
کۆمەڵگا زیندەییەکان ، بەو هیوایەم لە میانەی ئەم توێژینەوە زانستیەم توانیبێتم
بەرچاوڕونیەك بخەمە ڕوو بۆ ئەوەی زیاتر شارەزا بین لەجیهانی زانست و وردەکاریەکانی
پێکهاتەی بوون ، وە داواکارم لە خودای گەورە هەموو لایەك ڕینموونی بکات بۆ سەر
ڕێگای ڕاست و ئاینی پیرۆزی ئیسلام کە یەکانگیر و ئاوێتەیە لەگەڵ زانست و پێشکەوتنی
ئێستاماندا .
سەرچاوەکان
---------------
1- کتابی : مختصر تفسیر القرآن
2-
کتابیMartin Rees , [ Just Six Numbers ]
لەگەڵ ئەم وێب سایت و لینکانە :
3-
سایتی : منتدی التوحید
و آخر دعوانا أن الحمد لله رب
العالمین
.jpg)
